Jak wyglądają zajęcia Treningu Umiejętności Społecznych (TUS). Trening Umiejętności Społecznych (TUS) to coraz bardziej popularna forma wsparcia dla dzieci w wieku szkolnym, które zmagają się z trudnościami w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji społecznych. TUS ma na celu rozwijanie umiejętności komunikacyjnych, emocjonalnych i społecznych, które są kluczowe zarówno w relacjach z rówieśnikami, jak i dorosłymi. Ale jak dokładnie wyglądają takie zajęcia z terapeutą i co dzieje się podczas spotkań?
Czym jest Trening Umiejętności Społecznych?
TUS to forma zajęć grupowych (czasem indywidualnych), które pomagają dzieciom rozwijać umiejętności potrzebne do skutecznego funkcjonowania w społeczeństwie. W ramach treningu, dzieci uczą się radzenia sobie w różnych sytuacjach społecznych, takich jak współpraca, rozwiązywanie konfliktów, wyrażanie emocji oraz nawiązywanie relacji.
Struktura zajęć TUS
Każda sesja TUS jest starannie zaplanowana i oparta na konkretnych celach terapeutycznych. Zajęcia odbywają się zazwyczaj raz w tygodniu i trwają od 45 minut do 1,5 godziny, w zależności od potrzeb grupy i wieku uczestników. Grupy są najczęściej małe, co umożliwia indywidualne podejście do każdego dziecka. Oto, jak może wyglądać typowa sesja TUS:
1. Rozgrzewka i wprowadzenie do tematu
Na początku zajęć terapeuta organizuje krótką rozgrzewkę, aby wprowadzić dzieci w atmosferę grupy. Może to być prosta gra lub ćwiczenie, które angażuje wszystkich uczestników. Celem jest rozładowanie napięcia i przygotowanie dzieci do pracy w grupie. Następnie terapeuta przedstawia temat zajęć, na przykład „Jak radzić sobie z trudnymi emocjami” lub „Jak nawiązywać przyjaźnie”.
2. Modelowanie i omówienie umiejętności
Terapeuta w przystępny sposób wprowadza dzieci w temat. Może to być rozmowa, opowiadanie historyjek lub scenki przedstawiające problem społeczne, które dzieci mogą spotkać na co dzień. Kluczowe jest, aby dziecko mogło zobaczyć, jak wygląda dana sytuacja oraz jakie są możliwe reakcje i sposoby radzenia sobie.
Przykładem może być scenka, w której jedno dziecko czuje się wykluczone z grupy, a inne dzieci starają się mu pomóc. Terapeuta pokazuje różne sposoby nawiązania kontaktu i rozwiązywania problemów. Dzieci uczą się, jak ważne są empatia, komunikacja i zrozumienie emocji innych.
3. Ćwiczenia praktyczne (odgrywanie ról)
Jednym z najważniejszych elementów TUS jest ćwiczenie praktyczne, czyli odgrywanie ról. Dzieci biorą udział w inscenizacjach sytuacji społecznych, które mogą napotkać w szkole, na placu zabaw lub w domu. Dzięki temu mają możliwość wypróbowania różnych strategii w bezpiecznym, kontrolowanym środowisku.
Na przykład, dzieci mogą ćwiczyć, jak prosić o pomoc, jak reagować na zaczepki rówieśników, jak rozwiązywać konflikt czy jak wyrażać swoje potrzeby w sposób asertywny. Terapeuta nadzoruje ćwiczenia i na bieżąco koryguje zachowania, dając dzieciom konkretne wskazówki.
4. Refleksja i omówienie wyników
Po każdej sesji praktycznej następuje wspólna refleksja. Terapeuta zachęca dzieci do podzielenia się swoimi odczuciami i przemyśleniami. Jak się czuły w danej roli? Co było trudne? Co im się udało? Ten etap jest bardzo ważny, ponieważ dzieci uczą się analizować swoje zachowania i lepiej rozumieć swoje emocje.
W tej części terapeuta zwraca uwagę na mocne strony każdego uczestnika, podkreślając pozytywne postępy. Dzięki temu dzieci zyskują pewność siebie i motywację do dalszej pracy nad swoimi umiejętnościami społecznymi.
5. Zadania domowe i ćwiczenia między sesjami
Często terapeuci dają dzieciom proste zadania do wykonania między sesjami, które mają na celu utrwalenie nowych umiejętności. Mogą to być prośby o obserwowanie konkretnych sytuacji społecznych lub próby zastosowania nowych umiejętności w życiu codziennym, na przykład na przerwie szkolnej lub podczas zabawy z rodzeństwem.
6. Zakończenie i podsumowanie
Na zakończenie zajęć grupa wspólnie podsumowuje, czego nauczyła się podczas sesji. Czasem dzieci dostają możliwość nagrodzenia siebie nawzajem za dobre zachowanie, co wzmacnia pozytywne postawy i buduje poczucie wspólnoty. To ważny element, ponieważ dzieci czują, że ich wysiłek i praca nad sobą są doceniane.
Jakie umiejętności rozwijają zajęcia TUS?
TUS skupia się na rozwijaniu kilku kluczowych umiejętności:
- Komunikacja – jak rozmawiać z rówieśnikami i dorosłymi, jak prosić o pomoc, jak wyrażać swoje potrzeby w sposób asertywny.
- Regulacja emocji – jak radzić sobie ze stresem, złością, smutkiem i frustracją.
- Rozwiązywanie konfliktów – jak rozmawiać w trudnych sytuacjach, jak szukać kompromisu, jak reagować na agresję.
- Nawiązywanie i utrzymywanie relacji – jak zaprosić kogoś do zabawy, jak dbać o przyjaźń, jak współpracować w grupie.
- Empatia i zrozumienie emocji innych – jak rozpoznawać emocje u innych osób, jak reagować na uczucia rówieśników.
Rola Terapeuty w TUS
Terapeuta prowadzący zajęcia TUS pełni rolę przewodnika, który nie tylko uczy, ale także modeluje właściwe zachowania. Jego zadaniem jest stworzenie bezpiecznej przestrzeni, w której każde dziecko czuje się akceptowane i rozumiane. Terapeuta pomaga dzieciom zrozumieć, że każdy popełnia błędy i że trudności społeczne są naturalną częścią życia, z którą można sobie poradzić.
Podsumowanie
Trening Umiejętności Społecznych to nie tylko nauka teorii, ale przede wszystkim praktyka i bezpieczne eksperymentowanie z różnymi strategiami społecznymi. Zajęcia z terapeutą dają dzieciom możliwość lepszego zrozumienia siebie i innych, rozwijają ich zdolności komunikacyjne oraz pomagają w budowaniu zdrowych relacji. Dzięki wsparciu terapeuty i regularnym ćwiczeniom, dzieci z trudnościami społecznymi mogą stopniowo osiągać sukcesy, które przekładają się na ich codzienne życie w szkole, domu i wśród rówieśników.
